RESEARCH | RENS | Identiteit

Identiteit, wat is dat?

Identiteit is een lastig begrip. Grofweg zijn er drie gezichtspunten waar men rekening mee moet houden en die kunnen ook met elkaar gecombineerd worden, wat de complexiteit van het onderwerp nog maar eens onderstreept. De verschillende hoofdlijnen in een schema:

Uitleg van de gezichtspunten.

1) 1) Perspectief

Van waaruit wordt de identiteitsvraag gesteld? Dit heeft dus te maken met iemands eigen belevingswereld (hoe denkt iemand dat hij is), of hoe iemand zich in het dagelijks leven manifesteert (hoe vinden anderen dat hij is). Iemand kan bijvoorbeeld in alle opzichten een geslaagd politicus zijn maar zich toch vervreemd vinden van die rol.

2) 2) Niveau

Iemands identiteit kan op legio manier worden uitgedrukt: lichamelijk

, gevoelsmatig, sociaal, religieus etc. Deze niveaus kun je ook weer combineren met het eerste niveau, je kunt ze van binnen en van buiten beschrijven.

3) 3) Normatief gebruik

Dit is een ingewikkeld gezichtspunt, maar het komt er op neer dat iemand met een duidelijk identiteit een rol vervult die goed aangepast is aan zijn eigen mogelijkheden en wensen en tevens zinvol is in het sociaal en maatschappelijk bestel waarin hij verkeert. Een ontwikkelingsideaal.

Met deze gezichtspunten in het achterhoofd kun je een duidelijker beeld krijgen van het begrip identiteit. Er zijn drie vormen van identiteit; de subjectieve identiteit, de objectieve identiteit en de ‘maakbare’ identiteit. Hieronder vaar alle drie een korte omschrijving.

1) subjectieve identiteit

Dit behels het zogenaamde Ik-besef, het meest karakteristieke aspect van het grotere zelfbewustzijn. Het Ik-besef omvat de volgende soorten beleving:

· Zichzelf beleven als afgegrensd van anderen en de buitenwereld.

· Zichzelf beleven als actief, als uitvoerder van de eigen handelingen.

· Zichzelf beleven als een eenheid ondanks een veelheid aan eigenschappen en rollen.

De subjectieve identiteit geef je jezelf dus, het is jouw idee over hoe je in de wereld staat en hoe jij denkt dat je als individu bent.

2) objectieve identiteit

Dit is de identiteit die de wereld aan jouw geeft. Het gaat hier om feiten, zoals de eerder genoemde zaken als lengte, gewicht sociale rol en status.

3) ‘maakbare’ identiteit

Een deel van je identiteit staat bij je geboorte al vast. Je wordt geboren met een bepaald lichaam in een bepaalde sociale klasse etc. Maar daarmee heb je nog geen identiteit. Identiteit moet zich gedurende je leven ontwikkelen. De richting bepaal je zelf. Je identiteit is ook constant in ontwikkeling. Je moet veranderen om jezelf te blijven. Dit doe je aan de hand van keuzes in je leven die je zelf moet maken. Dit kan beklemmend zijn: Door de secularisering en daarmee samenhangende informatie-explosie (postmodernisme!) is het lastiger dan vroeg om van een bepaalde factor te zeggen of deze nu een positieve of negatieve bijdrage levert aan een geslaagde identiteit.

Het begrip identiteit is dus heel breed en daarom moeilijk te definiëren. Feit is wel dat je voor een groot deel zelf bepaalt wie je bent.

BRON: van Tilburg, W. Identiteit, wat is dat? Kok/Agora