RESEARCH | YVONNE | Persoonlijkheid

Persoonlijkheid

Persoonlijkheid is het unieke van elke mens. Oude theorieën over de persoonlijkheid spreken vaak van karakter of temperament.

Freud, de grondlegger van de psychoanalyse, ziet de persoonlijkheid bepaald door driften en onbewuste krachten vanuit het id. De mens ontwikkelt een ego en een superego om zich te kunnen verweren tegen ongewenste driftimpulsen en om een deel uit te kunnen maken van de menselijke samenleving. Freud ziet de mens ook sterk gedetermineerd door zijn vroege jeugdervaringen. Verschillende psychoanalytici, zoals Jung, hebben de theorie van Freud gewijzigd, aangevuld en soms radicaal te herzien.

De trekkentheorie probeert de elementaire bouwstenen van de persoonlijkheid in kaart te brengen. Eysenck ontdekte met behulp van statistische technieken twee basisdimensies: extraversie en neuroticisme. Moderne trekkentheorieën gaan vaak uit van vijf dimensies.
Andere visies op persoonlijkheid vinden we bij het behaviorisme en bij de humanistische psychologie. Behavioristen spreken liever over gedrag dan over persoonlijkheid. Gedrag is meetbaar en beïnvloedbaar. Behavioristen zijn zeer optimistisch over de veranderbaarheid van het karakter van de mens.

Ook humanistisch-psychologen benadrukken de veranderbaarheid van de mens, maar ze verzetten zich sterk tegen het idee dat alle gedrag te conditioneren is. Ook het determinisme van de psychoanalyse spreekt hen niet aan. Vrijheid en zelfontplooiing worden sterk benadrukt. Socialisatie is het overnemen en verinnerlijken van opvattingen en gedragingen van andere mensen binnen een bepaalde gemeenschap of cultuur. Een belangrijke rol bij socialisatie spelen imitatie- en identificatieprocessen.

Bron: Wijsman, E. (2005) Psychologie & Sociologie, Groningen, Wolters Noordhoff